روان درمانی اختلال سایکوتیک

سایکوز برای توصیف وضعیتی استفاده می‌شود که مغز تحت تاثیر قرار گرفته، و ارتباطش را با واقعیت از دست می‌دهد.

مبتلایان به بیماری سایکوز (روان‌پریشی)، ادراک و افکارشان دچار اختلال شده و در تشخیص اینکه چه چیزی واقعی است و چه چیزی نیست، مشکل دارند.

نشانه‌های بیماری سایکوز شامل هذیان (باور غلط) و توهم (دیدن یا شنیدن چیزهایی که دیگران نمی‌بینند یا نمی‌شنوند)، آشفتگی، صحبت‌های نامفهوم و بی‌معنی، و رفتارهای نامناسب با موقعیت هستند.

شخصی که مبتلا به بیماری روان‌پریشی است ممکن است افسردگی، اضطراب، مشکلات خواب، دوری جویی اجتماعی، کمبود انگیزه، و به طور کلی مشکلاتی در عملکردش داشته باشد.

سایکوز یک بیماری نیست بلکه اصطلاحی است که به گروه یا دسته‌ای از بیماری‌ها برای روان درمانی اختلال سایکوتیک اطلاق می‌شود. اسکیزوفرنی و اختلال دو قطبی جزء بیماری‌های سایکوز هستند.

نشانه‌های بیماری سایکوز

توهم

• شنیدن صداهایی، وقتی کسی دور و برشان نیست.
• ادراکات عجیب یا احساساتی که قادر به توضیح‌شان نیستند.
• چیزها یا افرادی را می‌بینند که آنجا نیستند.

هذیان:

• باورهایی که از نظر دیگران با عقل جور در نمی‌آیند یا اصلا با فرهنگ شخص هم‌خوان نیستند.
• نیروهای خارجی تحت کنترل اعمال و احساسات آنها می‌باشند.
• اتفاقات یا نظرات کوچک معنای زیادی دارند.
• قدرت‌های خاصی دارند، در حال انجام مأموریت سری‌اند، یا ادعای خدا بودن می‌کنند.

• اختلال در افکار، صحبت‌ها و رفتار
• مشکلاتی در تمرکز کردن

سایر نشانه‌های خفیف‌تر روان‌پریشی عبارتند از:

• احساس شک و بدگمانی
• اضطراب فراگیر
• ادراکات تحریف شده
• افسردگی
• وسواس فکری
• مشکلاتی در خواب

دلایل بیماری سایکوز

دلیل اصلی بیماری‌های روان‌پریشی هنوز مشخص نیست اما احتمالاً عوامل زیر دخیل هستند:

ژنتیک- تحقیقات روان درمانی اختلال سایکوتیک نشان‌ داده‌اند که اسکیزوفرنی و اختلال دو قطبی که جز بیماری‌های سایکوز‌اند احتمالاً ژن‌های مشترکی دارند که آن‌ها را ایجاد می‌کنند.

احتمال ابتلا به بیماری‌های روان‌پریشی بیشتر می‌شود اگر اقوام درجه یک افراد سابقه‌ی بیماری‌های سایکوز داشته باشد.

تغییرات مغزی- تغییراتی در مواد شیمیایی و ساختار مغز افرادی که به بیماری‌های سایکوز مبتلا بودند، یافت شده است‌.

اسکن مغزی نشان داده حجم ماده‌ی خاکستری در مغز اشخاصی که سابقه‌ی بیماری‌های روان‌پریشی داشته‌اند، کاهش یافته؛ که این قضیه مشکلات پردازش مغز (قطع ارتباط با واقعیت) را توجیه می‌کند.

بیماری‌ها- برخی بیماری‌ها ممکن است در ایجاد سایکوز نقش داشته باشند.

• بیماری‌های مغزی مانند پارکینسون، هانتینگتون، و برخی بیماری‌های کروموزومی
• تومورهای مغزی یا کیست

برخی انواع بیماری‌های مرتبط با زوال عقل و روان درمانی اختلال سایکوتیک هم ممکن است دخالت داشته باشند.

• بیماری آلزایمر
• HIV، سفلیس، و سایر عفونت‌های مغزی
• بعضی از انواع صرع
• سکته

انواع مختلف بیماری‌های روان‌پریشی

بر اساس عواقب و نتایج خاص برخی بیماری‌های سایکوز و روان درمانی اختلال سایکوتیک می‌توان آنها را به انواع زیر دسته بندی کرد:

اختلال سایکوز مختصر

این نوع زمانی رخ می‌دهد که شخص در دوره‌ی پر استرسی از زندگی‌اش قرار دارد مانند از دست دادن اعضای خانواده‌.

کسی که اختلال سایکوز مختصر تجربه می‌کند به مدت چند روز تا چند هفته بهبود میابد، زمان بهبودی بستگی به منبع استرس شخص دارد.

روان‌پریشی مرتبط با-مواد و الکل

استفاده‌ی الکل و مواد می‌تواند محرکی برای بیماری سایکوز باشد؛ موادی مانند متامفتامین و کوکائین. مواد توهم‌زا مثل LSD اغلب باعث می‌شوند مصرف کننده چیزهایی ببیند که واقعا آنجا نیستند، البته این توهم موقتی است.

افرادی که به الکل یا مواد مخدر اعتیاد دارند ممکن است با قطع ناگهانی، دچار نشانه‌های روان‌پریشی شوند.

دسته‌ی دیگری از نشانه‌های روان‌پریشی به دلیل جراحت‌های مغزی، بیماری‌ و عفونت‌های مغزی ایجاد می‌شوند.

درمان روان‌پریشی چگونه است؟!

درمان سایکوز وروان درمانی اختلال سایکوتیک ممکن است شامل ترکیبی از دارو درمانی و تراپی باشد.

دارو‌های ضد روان‌پریشی

روان درمانی اختلال سایکوتیک با دسته‌ی مشخصی از دارو‌ها، با عنوان دارو‌های ضد روان‌پریشی، از رایج‌ترین روش‌های درمانی اشخاص مبتلا به بیماری‌های سایکوز است.

دارو‌های ضد روان‌پریشی در روان درمانی اختلال سایکوتیک و کاهش نشانه‌های سایکوز موثراند خصوصاً در بیماری‌هایی مانند اسکیزوفرنی، اما دارو‌ها به تنهایی بیماری روان‌پریشی را نمی‌توانند درمان کنند.

اکثراً از دارو‌های ضد روان‌پریشی نسل دوم استفاده می‌شود. مصرف دارو‌های ضد روان‌پریشی در آمریکا رایج است، اما همچنان بر سر مصرف آنها مشاجره و نظرهای متناقض وجود دارد.

سازمان بهداشت جهانی (WHO) این داروها را پیشنهاد نمی‌کند، به جز کلوزاپین که باید تحت نظارت مصرف شود و با این شرط که فرد از دارو‌های دیگر جواب نگرفته باشد.

رویکرد شناختی-رفتاری (CBT)

به نظر می‌رسد این رویکرد درمانی موثری است و به افراد کمک می‌کند تا بیماری‌شان را کنترل کنند؛ این روش بیشتر برای آن دسته از نشانه‌هایی مفید است، که با دارو از بین نمی‌روند.

اکثر افراد با درمان، نشانه‌های‌شان تخفیف یافته و می‌توانند کیفیت زندگی خود را بهبود ببخشند. کیلینیک روانشناسی روان بنه با روانشناسان متخصص در زمینه‌ی شناختی-رفتاری و روان‌پزشکان مجرب قادر است خدمات درمانی مرتبط با بیماری‌های روان‌پریشی را به شما ارائه دهد.